PFAS

Sinds de zomer van 2021 heeft de Vlaamse overheid veel aandacht voor de PFAS-problematiek. 

PFAS zijn chemische stoffen die je vooral via voeding en grondwater kan opnemen en die bij langdurige blootstelling mogelijk schadelijke effecten kunnen hebben op de gezondheid.

Op een 800-tal locaties in Vlaanderen doet de Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij (OVAM) verkennend bodemonderzoek naar de aanwezigheid van chemische PFAS-stoffen. Daarbij werd in eerste instantie oefensites van de brandweer onderzocht, omdat er vroeger met PFAS-houdend blusschuim geblust en geoefend werd. In 2de instantie worden bepaalde sites onderzocht waar de brandweer in het verleden geblust heeft.

PFAS in de gemeente Wichelen

Brandweerkazerne (Margote)

Het bodemonderzoek ter hoogte van de parking van de brandweerkazerne wijst op een verontreiniging met PFAS. De Hulpverleningszone Zuid-Oost staat in voor het verder in kaart brengen van de verontreiniging (beschrijvend bodemonderzoek) en een eventuele sanering van de site.

Watermolenweg

Op deze site (autobrand) werden verhoogde concentraties PFAS gemeten. Een saneringsplichtige werd aangeduid om een beschrijvend bodemonderzoek (BBO) uit te voeren

Biesakker

Op deze site (woningbrand) werden verhoogde concentraties PFAS gemeten. Een saneringsplichtige werd aangeduid om een beschrijvend bodemonderzoek (BBO) uit te voeren

Voorzorgsmaatregelen (No Regret)

Voor mensen die in een straal van 100 meter en 500 meter rond zo'n sites wonen, gelden een aantal voorzorgsmaatregelen, op advies van het Agentschap Zorg en Gezondheid van de Vlaamse overheid. De gemeente Wichelen heeft deze inwoners per brief op de hoogte gebracht.

Deze no regret-maatregelen worden genomen uit voorzichtigheid, in afwachting van meer wetenschappelijke informatie, om de bevolking te beschermen. In een straal van 500 meter rond de site worden ook een beperkt aantal maatregelen aangeraden, vooral met oog op gebruik van grondwater.  

Maatregelen voor bewoners in een straal van 100 meter rond de site, bij een sterk vermoeden van bodemverontreiniging door PFAS:

Voeding

• Eet zelf-geteelde groenten of fruit slechts af en toe en wissel ze af met producten uit de winkel. Probeer elke dag gevarieerd te eten.
• Was zelf-geteelde groenten en fruit steeds goed voor je ze eet.
• Kwetsbare personen eten best geen zelf-geteelde groenten of fruit. Daarbij gaat het om kinderen jonger dan 12 jaar, immuun gecompromitteerde personen, zwangere vrouwen, vrouwen die borstvoeding geven of zwanger willen worden.
• Eet maximaal 1 ei per week van eigen kippen. Kwetsbare personen eten best geen eieren van eigen kippen.

Hygiëne

• Was je handen regelmatig, zeker voor de maaltijd.
• Maak je huis binnen schoon met water.
• Afhankelijk van het gebruik en de weersomstandigheden: maak verharde delen buiten, zoals je oprit en terras, schoon met water.

Grond

• Gebruik geen compost samengesteld met materiaal uit de eigen tuin.
• Vermijd dat braakliggende of losse grond verstuift of verwaait.

Grondwater

• Drink geen grondwater als drinkwater. Gebruik het grondwater evenmin om thee, koffie of ijsblokjes te maken of om ermee te koken.
• Gebruik geen grondwater uit ondiepe putten om de moestuin water te geven of een zwembad te vullen.
• Gebruik putwater alleen voor laagwaardige toepassingen zoals je auto wassen, toilet doorspoelen, oprit afspuiten en sierplanten water geven. Vanuit duurzaamheidsoogpunt gebruik je hiervoor best regenwater in plaats van grondwater.

Maatregelen voor bewoners in een straal van 500 meter rond de site, bij een sterk vermoeden van bodem- of grondwaterverontreiniging door PFAS

Grondwater

• Drink geen grondwater als drinkwater. Gebruik het grondwater evenmin om thee, koffie of ijsblokjes te maken of om ermee te koken.
• Gebruik geen grondwater uit ondiepe putten om de moestuin water te geven of een zwembad te vullen.
• Gebruik putwater alleen voor laagwaardige toepassingen zoals je auto wassen, toilet doorspoelen, oprit afspuiten en sierplanten water geven. Vanuit duurzaamheidsoogpunt gebruik je hiervoor best regenwater in plaats van grondwater.

Waarom worden er perimeters ingesteld?

De perimeters rond een bepaalde site komen er door de verhoogde waarden aan PFAS-parameters. De perimeter (100 of 500 meter) en de te nemen maatregelen naar grondwater of bodem, variëren afhankelijk van de waarden van deze PFAS-parameters en van waar (bodem of grondwater) deze zijn gevonden.

Wat kan je doen om blootstelling te beperken?

Als je wordt blootgesteld aan PFAS, heeft dat niet onmiddellijk gevolgen voor je gezondheid. Maar als je langdurig aan veel PFAS wordt blootgesteld, kan dat op termijn wel gevolgen hebben. Het zijn stoffen die je bijna niet kwijt geraakt uit je lichaam en die er zich dus opstapelen.

Meer informatie?

• Alle informatie en de meest recente updates rond PFAS vind je op www.vlaanderen.be/pfas-vervuiling.
• Op de PFAS-kaart Vlaanderen vind je ook meer informatie over de aanpak en de stand van het onderzoek, en de bijbehorende no regret-maatregelen in de buurt. De PFAS-kaart kan je raadplegen via www.vlaanderen.be/pfas-vervuiling/maatregelen-per-gemeente
• Algemene vragen over PFAS kan je sturen naar pfas@vlaanderen.be.